Een boek met de titel ‘zonder titel’ nodigt uit tot een nadere inspectie. Welke geheimen zal dit boek prijsgeven? Dat wordt in dit curieuze boekje al snel duidelijk. Het boek handelt over ‘het fatale…het eenzame…het soort van zelfmoord… het tegennatuurlijke…hetgeen ons verdort.’ Kortom, masturbatie.
Le livre sans titre (vert. Het boek zonder titel): les conséquences fatales de la masturbation werd in 1844 anoniem uitgebracht. Het boekje moet de veronderstelde verspreiding van masturbatie onder jongeren tegengaan. Het boekje bevat zestien zogenaamde vignetten (kleine afbeeldingen) die de stadia laten zien van de morele en fysieke ondergang van een jonge masturbeerder. Iedere afbeelding is een lichte gravure en gaat vergezeld van een korte tekst die de verschrikkelijke consequenties van het masturberen toelicht, zoals verlies van bloed, braken en flauwvallen. Volgens de toen geldende medische overtuiging was het eindstadium de dood door uitputting (op de tekeningen van een jongen van amper zeventien jaar).
Het boek werd oorspronkelijk gepubliceerd in 1830 in Parijs door uitgever
Jean-Marie-Vincent Audin. Uitgezonderd enkele patriottische essays en reisgidsen was Audin vooral uitgever van boeken over religieuze geschiedenis en exacte wetenschappen (zoals chemie, mineralogie, farmacie etc.). In zijn catalogus komt een boek van dr. Rozier voor onder de titel Des Habitudes secrètes ou des maladies secrètes produites par l'onanisme chez les femmes (1830), toegespitst op vrouwenmasturbatie.
Le livre sans titre werd in 1844 heruitgegeven te Parijs (L. Maison). Gravures uit het titelloze boek werden soms gekopieerd in andere werken zoals in Antidote moral contre les suites funestes d'un vice impur qui exerce les ravages les plus affreux sur le genre humain (vert. Het morele tegengif tegen de fatale gevolgen van een onzuivere slechte gewoonte die de meest verschrikkelijke roofbouw pleegt op het menselijke ras), Doornik, 1835.
Wikipedia:
• De Kerk, en ook de medische wetenschap, de toenmalige moraal volgend, beschouwden masturbatie als een 'zonde des vlezes'. De Katholieke Kerk veroordeelt masturbatie nog steeds als een van de 'zonden tegen de kuisheid': de beleving van seksualiteit moet plaatsvinden binnen het kader van een huwelijk dat open staat voor het verwekken van kinderen.
• De Catechismus van de Katholieke Kerk stelt 'dat masturbatie een intrinsiek en ernstig ongeordende handeling' is omdat de Katholieke Kerk van oordeel is dat 'het opzettelijk gebruik van de geslachtelijke vermogens - buiten de gewone huwelijksrelaties om - in strijd is met de finaliteit ervan'.
De holocaust is in vele artistieke vormen herdacht, verbeeld, gereconstrueerd, geanalyseerd en gepsychologiseerd. Soms rauw, onverbloemd en doorgrondend, zoals in Claude Lanzmanns monumentale ruim negen uur durende film Shoah (1985). Soms smakeloos en voyeuristisch, zoals in de controversiële film Auschwitz (2011) van regisseur Uwe Boll. Soms feitelijk, sec de werkelijkheid opdissend zoals in Nuit et brouillard(1955) van regisseur Alain Resnais.
Wie mij zou vertellen over het verstrippen van de holocaust, zou ik intuïtief op een genreconflict wijzen. De holocaust in stripvorm? Dat past niet. Het stripgenre is te verkleeft met vermaak om zo een zwaar onderwerp als de holocaust te kunnen vatten. Alles kan verstript worden, maar de holocaust? Bestaat dan niet het gevaar van een smakeloze reconstructie alla Boll? De holocaust is al moeilijk onder woorden te brengen, laat staan te reconstrueren in stripvorm. Striptekenaar Art Spiegelman bewijst echter in zijn tweedelige meesterwerk Maus (1986 – deel I, 1991 – deel II) het tegendeel.
Art Spiegelman (1948) is de zoon van Vladek Spiegelman (1906–1982) en Anja Spiegelman (geboren Zylberberg) (1912–1968). Vader Vladek doorstond verschillende getto’s en overleefde uiteindelijk Auschwitz. Ook zijn moeder Anja overleeft Auschwitz maar pleegt later zelfmoord. Zijn broer Richieu stierf voordat Art werd geboren. Zijn broer was tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergebracht bij tante Tosha die in het Zawiercie getto verbleef. Dit getto werd verondersteld relatief veilig te zijn. Toen de Duitsers het getto begonnen te ontruimen vergiftigde tante Tosha zichzelf, Richieu en haar eigen dochter en nichtje.Spiegelmans magnum opus Maus is gebaseerd op diverse gesprekken die hij met zijn vader voerde door de jaren heen. Het lot van zijn tante Tosha en zijn broer Richieu heeft hij in Maus opgenomen.
Zoals veel kunstenaars beroept Spiegelman zich in Maus op een metafoor om de holocaust te verbeelden. Joden worden in Maus afgebeeld als muizen, nazi’s als katten en Polen als varkens. Hiermee gaat Spiegelman een discussie over het realiteitsgehalte uit de weg. Door deze beelden te gebruiken ontzenuwt Spiegelman het hete hangijzer dat de tekeningen de ernst zouden kunnen bagatelliseren. De beelden lijken eerder zelfs versterkend te werken en naar de keel te grijpen. Het raffinement van Spiegelmans beelden komt bijvoorbeeld ijzersterk tot zijn recht wanneer muizen zich verschuilen achter maskers van varkenskoppen om als Polen over straat te kunnen gaan (zie eerste afbeelding hieronder). Dit is uiterst risicovol: het is niet makkelijk om je muizenafkomst geloofwaardig te verhullen, gegeven bijvoorbeeld de staart die onder de jas van Anja uitkomt.
Spiegelmans Maus is een gewaagde maar imposante vereeuwiging van de holocaust. Wellicht in een vorm die de tand des tijds het best kan doorstaan, om nooit meer te vergeten.
Maus, art spiegelman
Deel I - Mijn vader bloedt geschiedenis (1986)
Deel II - En hier begon mijn ellende pas echt (1991)
In de Nederlandse vertaling is het gebrekkige Engels dat vader Vladek spreekt (de verteller) overgenomen door scheve Nederlandse zinsconstructies te gebruiken.
Art Spiegelman zal najaar 2011 een boek publiceren over de totstandkoming van Maus. In MetaMaus zet Spiegelman zijn beweegredenen voor het schrijven vanMausuiteen. Lees verder opDe papieren man….
Hoofdkantoor KGB in Minsk, in de volksmond de 'Amerikanka'.
Hier zat Sannikov tot zijn veroordeling gevangen.
Met de veroordeling van de Wit-Russische oppositieleider Andrei Sannikov tot vijf jaar dwangarbeid zegeviert het ultieme onrecht in Wit-Rusland. De stille en luide diplomatieke bezwaren van de VS en de EU ten spijt, gaat president Loekasjenko onverminderd door met het monddood maken van zijn politieke opponenten. In de schoot van Europa voltrekt zich een tragedie waarbij tienmiljoen Wit-Russen worden gekneveld.
Ook de door de VS ingezette sancties, zoals het bevriezen van buitenlandse tegoeden van het Wit-Russische olie- en chemieconglomeraat Belneftekhim en het intrekken van vergunningen voor zakelijke deals met voornoemde firma, lijken geen effect te hebben op Loekasjenko’s koers.
Ales Michaljevitch, net als Sannikov ook presidentskandidaat bij de frauduleus verlopen verkiezingen van eind 2010, zat net als Sannikov gevangen in het KGB-hoofdkantoor. Michaljevitch besloot een verklaring ‘tot samenwerking’ te ondertekenen en werd vrijgelaten. Niet, zoals hij zelf zegt, om toe te geven aan de martelingen en de druk maar om de kans te krijgen aan de buitenwereld te vertellen hoe gevangenen worden behandeld. Met het gevaar ieder moment weer te worden opgepakt, licht Michaljevitch via internet een tipje van de sluier van wat hij in de gevangenis heeft moeten doorstaan. Tegelijkertijd heeft hij een uitgebreidere gedetailleerde beschrijving gemaakt van alles wat hem is aangedaan. Deze documentatie is ondergebracht op een veilige plek en zal publiekelijk worden gemaakt indien hij opnieuw wordt gearresteerd. Lees Michaljevitch’ verklaring opsolidaritywithbelarus.org. De feiten spreken voor zich:
“The cell floor was painted with acetone-based paint and we were ordered to remain in this non-ventilated room until the paint had fully dried. They added fresh paint several times. This was carried on continuously for over 40 hours.” - Ales Michaljevitch
Fotoshoot Sannikov na vonnis:
Website (ook in Engels) van Sannikovs partij Chartija’97.
Zodra de vrouwen zich weer wagen aan blote benen wordt het biologisch rollenpatroon van ‘de man jaagt en de vrouw verleidt ‘ nieuw leven ingeblazen, overeenkomstig de aloude wetten van de reproductie. Sinds Martin Bril de eerst voelbare lentedag bestempelde tot ‘rokjesdag’ is het aanbreken van de lente verworden tot een jaarlijkse smakelijkheid waar de media de nieuwsconsument op trakteert.
Hoewel het fenomeen ‘rokjesdag’ ook bij mij een vreugdesnaar weet te raken is het aanbreken van de lente in Nederland toch een relatief lauw feestje. Wij hebben immers niet veel te duchten van die winter. Hoe anders is dit voor de Russen. En dan specifiek de Russen uit Jakoetsk, op ruim 6 duizend kilometer ten oosten van Moskou, de grootste stad ter wereld gebouwd op permafrost. De winter duurt er gemiddeld negen maanden. Min veertig is een normale temperatuur voor de Jakoeten. Op een strenge winterdag kan het kwik ook makkelijk tot min zestig zakken. De zomers zijn kort en warm. Temperaturen boven de dertig graden zijn geen uitzondering. De lente is daardoor voor de Jakoeten heel kort en heftig. De lange winters daarentegen met hun korte dagen en extreme koude doen een zwaar beroep op de geestelijke veerkracht van de Jakoeten. De verleiding om stevig naar de alcohol te grijpen is groot.
Veel oude gebouwen zakken door de warmte die ze uitstralen langzaam weg in de permanent bevroren grond. Het geeft de stad een weerloos aanzicht. Het aanbreken van de lente is bij dit decor en deze temperaturen een waarlijk betekenisvolle overgang. De dubbele raampanelen worden voor het eerst sinds lange tijd geopend. Krakend scharnieren de woontorens al hun poriën open. De opgespaarde weeë mensenlucht van de ellenlange winter ontsnapt en een frisse lentewind doorbriest de huizen. Er wordt openlijk gelachen en geflirt in de parken. De collectieve opluchting en vreugde bij het aanbreken van de lente is overal voelbaar. Bouwvakkers repareren de winterschade aan wegen en gevels. De vrouwen lopen op pumps en dragen ultrakorte rokjes. De haren witblond geperoxideerd, de buste opgesnoerd en de nagels gedecoreerd. Dit baltsgedrag wordt zorgvuldig voorbereid. De tijd van relatieve ontspanning, warmte en vermaak is immers slechts van korte duur. Voor je het weet is het september, wanneer het kwik alweer beneden de min tien kan zakken. De beleving van de komst van de lente is daarom verschrikkelijk intens. De natuurlijke warmte omhelst de inwoners van Jakoetsk. Ieder jaar is de komst van de lente weer een godswonder waarvoor de iconen in de sterk opkomende Orthodoxe kerk uitvoerig worden bedankt en geprezen.
Als ik in Nederland naar de rosé-drinkende terrassen kijk dan denk ik graag even aan Jakoetsk, waar ze zich over pak ‘m beet twee maanden overleveren aan de lente, maar dan uit overlevingsdrift. En dat is, met respect voor Brils ‘rokjesdag’, van een heel andere orde.
'De lente in Jakoetsk', althans, volgens portal jakutsk.info
Lev Theremin ontwikkelde de theremin in 1920. De natuurkundige Theremin hield zich aanvankelijk bezig met onderzoek dat niets met muziek te maken had: hij bestudeerde de eigenschappen van gas. Maar hij was ook muzikant. Voor de Russische revolutie studeerde hij af aan het conservatorium van Sint Petersburg (cello). Met de uitvinding van de theremin kwamen beide werelden, die van de natuurkunde en de muziek, samen.
De theremin, of ook wel de etherofoon of thereminofoon, is de naam van een van de eerste elektronische muziekinstrumenten. De theremin, naar uitvinder Lev Theremin (St.Petersburg 1896 – Moskou 1993), wordt bespeeld zonder dat de muzikant het instrument aanraakt. Het instrument wordt bespeeld via twee metalen antennes die de positie van de handen ‘voelen’ en deze positie vertalen naar signalen voor het aansturen van oscillators: met de ene hand bepaald de speler de frequentie en met de andere hand het volume. Zelfs de geringste trilling van het lichaam beïnvloedt het geluid. De muzikant dient daarom zijn ademhaling goed te reguleren om met het uitzetten van de borstkast de muziek niet verkeerd te beïnvloeden. De theremin leent zich heel goed voor glissando’s (het laten glijden van de ene toon naar de andere toon).
Lenin was razend enthousiast over de vinding die goed in het electrificatieprogramma van de communisten paste. Theremin kreeg documenten waarmee hij ongehinderd heel Rusland kon rondreizen om concerten te geven. Ook gaf hij lezingen om de grote betekenis van elektriciteit in de kunst en in het leven te propageren. Theremin werd vervolgens de wereld rondgestuurd om mooie sier te maken met zijn instrument, ter meerdere eer en glorie van de Sovjet-Unie.
In de Verenigde Staten verwerft Theremin al snel de status van beroemdheid en miljonair. In New York leefde hij in luxe en verkeerde geregeld in prominent gezelschap, waaronder Ford, Rockefeller, Charlie Chaplin, Einstein, Gershwin en andere VIP’s.
Maar het Sovjetregime liet niet na Theremin eraan te herinneren dat hij geacht werd de staat te dienen en waardevolle informatie door te spelen. Eind jaren 20 moet hij zich elke week melden in een café waar hij twee werknemers van de Sovjetambassade ontmoet. Deze dwingen hem tot het drinken van enkele glazen wodka waarna zij hem uithoren over allerhande details. Theremin nam voorzorgsmaatregelen. Voorafgaand aan deze ontmoetingen at hij een pakje boter om de alcohol te kunnen weerstaan en zodoende tijdens de ondervragingen niets van enige betekenis los te laten.
Lev Theremin bespeelt de theremin
Theremin koesterde die ene vrouw die zijn instrument oppermachtig was. Clara Rockmore (1911-1998) was een groot theremin-speelster die een speciale vingertechniek ontwikkelde om de moeilijk te beteugelen theremin tot onevenaarbare prestaties te brengen. Lev Theremin was geen koele wetenschapper maar een flamboyant romanticus. Clara verraste hij voor haar verjaardag met een taart op een draaimechaniek waarachter dezelfde techniek schuilging als die van zijn instrument. Bij het naderen van de taart kwam deze langzaam in beweging. Ook zocht Theremin naar andere artistieke uitingen voor zijn instrument. Zo werd een dansvoorstelling opgezet waarbij de dansers in het ‘gevoelsveld’ van de theremin zeer nauwgezet een dans ten tonele voerden waarbij met de specifieke danspassen tegelijkertijd de theremin werd bespeeld. Een zeer veeleisende dans.
Theremin is in veel opzichten vooruitstrevend. In New York wordt hij verliefd op een zwarte prima ballerina, Levinia Williams. In het door kleur gescheiden Amerika, een omstreden relatie. Ondanks afkeurende reacties uit zijn omgeving trouwt hij met haar.
Maar van de ene op de andere dag is miljonair Theremin plots verdwenen. Tot de jaren 60 blijven familie en vrienden ongewis over zijn lot. Hij bleek terug te zijn gekeerd naar de Sovjet-Unie. Lang heeft hij beweerd dat hij terugging omdat de oorlog begon en voelde dat het vaderland hem nodig had. In werkelijkheid werd Theremin gedwongen om terug te keren.
Terug in de Sovjet-Unie leeft hij de eerste zes maanden in Leningrad, het huidige Sint Petersburg. In maart 1939 vertrekt hij echter om onduidelijke redenen naar Moskou en wordt gearresteerd en veroordeeld tot acht jaar dwangarbeid. Hij wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan de moord op de Sovjetprominent Kirov.
Na zware arbeid in de Kolima goudmijnen in het Russsiche Verre Oosten wordt Theremin aan het werk gesteld in een kamplaboratorium. Hier ontwikkelt hij een afluistersysteem waarvoor hij wordt bekroond met de ‘prestigieuze’ Stalin-prijs. In 1947 wordt hij vrijgelaten. Maar het leven in vrijheid als uitvinder was zwaar. In de Sovjet-Unie was het haast onmogelijk om aan de benodigde onderdelen en gereedschappen te komen. Om in zijn onderhoud te kunnen voorzien en om zich met het uitvinden te kunnen bezighouden blijft Theremin tot 1966 vrijwillig voor de Russiche geheime dienst KGB werken. In 1956 wordt hij officieel gerehabiliteerd door de Russische staat.
Aan het einde van zijn leven richt Theremin zich weer op zijn bijzondere muziekinstrument. Hij doceert in het bespelen van de theremin en bouwt theremins in dienst van het Moskouse conservatorium. Ook gaat hij reizen. In 1989 bezoekt hij Frankrijk na 51 jaar onafgebroken in de Sovjet-Unie te zijn geweest. Via documentairemaker Steven Martin wordt hij begin jaren negentig herenigd met Clara Rockmore. Voordat hij in 1993 te Moskou zijn laatste adem uitblaast, geeft Theremin aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag nog een demonstratie van het instrument dat hem beroemd maakte. De documentairefilm van Martin, Theremin: An Electronic Odyssey (1993), is een warm eerbetoon aan de tragische legende, Lev Theremin.
Clara Rockmore (1911-1998), groot theremin-speelster die een speciale vingertechniek ontwikkelde om de moeilijk te beteugelen theremin beter te kunnen bespelen. Rockmore over het bespelen van de theremin: 'Met een theremin moet je zowel de noten als de stiltes spelen.'
Voorbeeld van aardige Russische zelfspot. Bovenste foto laat een spoorweg zien in Japan na de aardbeving. Het plaatje daaronder heeft het bijschrift: 'Sint Petersburg: tramspoor na reparatie.'
In de Amsterdamse expositieruimte de Appel aan de Ferdinand Bolstraat wordt van 12 maart tot en met 8 mei het werk van Mika Rottenberg vertoont. Rottenberg toont een uitzonderlijke aanleg voor magisch realistische videoart. De vaak humoristische en gammele constructies in haar films zijn ongekend sterk. Zowel wat betreft het onderliggende concept, de casting, de camerashots en de geluidsvoering. Alles klopt. Met Rottenberg haalt de Appel één van de beste exposities in huis die sinds jaren op het gebied van de moderne kunst in Amsterdam te zien is geweest. In haar films laat Rottenberg (1974, Beunos Aires, nu wonend in New York) productieprocessen zien waarin menselijke substanties zoals haar, bloed, nagels, zweet of tranen worden vermengd met slakroppen, make-up, tissues, gom of deeg om nieuwe producten te maken. De films hebben meestal geen duidelijk gemarkeerd einde; de handelingen zijn continue. In haar films acteren doorgaans uitzonderlijke vrouwen zoals de volumineuze ‘Queen Raqui’ (http://www.raqui.com/). Deze BBW (Big Beautiful Woman) exploiteert haar extreme overgewicht vol trots voor talloze doeleinden. Zo ook voor de films van Rottenberg. Andere opmerkelijke verschijningen in Rottenbergs films: Bunny Glamazon, een lang erotisch model en fetisjist met eigenaardige lichamelijke proporties; Trixxter Bombshell die haar geld verdient door op mannen te gaan zitten en Heather Foster, een professioneel bodybuilder.
Al deze vrouwen zijn in Rottenbergs films zelfredzaam doordat ze doorgaans onderdeel zijn van een gesloten zelfvoorzienend systeem.
In totaal toont de Appel 11 films, variërend van twee tot twintig minuten in lengte. Hoewel nagenoeg alle films het aanzien meer dan waard zijn, hier een korte indruk van enkele hoogtepunten.
Film: Dough (2005-2006)
Raqui in 'Dough'
Een persiflage van een industriële bakkerij. Over fragiele loopbanden worden klonten deeg aangevoerd die door ‘big woman’ Raqui worden gekneed om vervolgens door te ‘druipen’ naar de volgende vrouw in de keten. Het kneden van de grote hompen zompig deeg heeft iets weerzinwekkends tegen de achtergrond van de geplooide leerachtige huid van Raqui. Door te ruiken aan bloemen wekt ze kunstmatige tranen op die als ingrediënt dienen voor het deeg. Film: Mary’s Cherries (2004)
De drie gezette vrouwen in deze film verdienen in het echte leven hun boterham met erotische worstelpartijen. In deze opstelling plaatst Rottenberg de drie vrouwen in drie boven elkaar gelegen claustrofobische ruimtes met een soort stekelig stucwerk. De betreffende filmruimte in de Appel heeft dezelfde aankleding als de ruimtes in de film. In de bovenste ruimte laat een vrouw haar nagels razendsnel groeien onder een warmtelamp waarvoor de stroom wordt opgewekt door een fietsbeweging van de vrouw onder haar. De nagels worden afgeknipt en via een gat in de vloer vangt de vrouw onder haar de nagels op die de nagels tot een kleffe substantie maakt, welke weer wordt opgevangen door de vrouw onder haar die er maraschinokersen (een soort gekonfijte kersen) van draait.
Film: Tropical breeze (2004)
Felicia Ballos in 'Tropical Breeze'
In het laadruim van een busje vol dozen met tissues brengt danseres Felicia Ballos met uiterste lenigheid met haar tenen een tissue naar haar omhoog gestoken hand. De tissue bevestigt zij met een kauwgum aan het touw van een katrol waarmee zij de tissue naar de zwetende bestuurster voorin het busje (bodybuilster Heather Foster) manoeuvreert. Foster veegt met de tissue het zweet van haar lichaam en stuurt de tissue met het katrol weer terug naar achteren. Zo worden met haar zweet ‘Tropical Breeze Lemon Scented Tissues Moist Tissues’ gemaakt.
Film: Squeeze (2010) – Rottenbergs magnum opus (tot nu toe).
Een ondergrondse fabriek staat in contact met een rubberplantage in India en slaboerderij in Arizona. Het monotone werk op de rubberplantage en slaboerderij wordt afgewisseldmet de systematische processen die zich afspelen in de ondergrondse fabriek. Arbeiders op de plantages kunnen hun armen door een gat in de grond steken om een armmassage te krijgen door masseurs die plichtmatig het proces van boenen, masseren en zalven afwerken. Tegelijk worden de slakroppen fijngehakt door vrouwen wiens billen continue worden beregend. De fabriek kan draaien dankzij de meditatie van de volumineuze Trixxter Bombshell. Ploegleider is het lange fetisjistische model Bunny Glamazon. Een verdere beschrijving heeft geen zin. Het absurdisme is haast onbevattelijk. Vanzelfsprekend zijn vanwege de rechten weinig fragmenten van Rottenbergs films online te zien. Onderstaand YouTube -filmpje geeft een impressie.
Kurt Schwitters (1887 – 1948) was een avant-gardist wiens werk pas ver na de Tweede Wereldoorlog erkenning kreeg en uit de vergetelheid werd gehaald. De eenmans avant-garde stroming die Schwitters introduceerde noemde hij Merz. Schwitters levenswerk was ontegenzeggelijk zijn Merzbau, een soort modernistische grotten opgebouwd uit een combinatie van collage, beeld en architectuur. In de Merzbau-opstellingen etaleerde Schwitters persoonlijke voorwerpen die hij van vrienden had ontvreemd. Zijn eerste Merzbau-constructie begon hij in zijn appartement in Hannover, dat hij deelde met zijn gezin. Deze constructie was getiteld Hannover Merzbau Kathedrale des erotischen Elends (KdeE). In 1938 moest Schwitters Duitsland ontvluchten omdat zijn kunst als entartet werd beschouwd en nadat hij zich kritisch had uitgelaten over het opkomende nazisme. Hij bouwde in respectievelijk Noorwegen en Engeland nog een Merzbau-stellage.
Schwitters’ Merz beoogt esthetische betekenis te geven aan de wereld om ons heen door fragmenten van gevonden objecten samen te voegen. De betekenis van de individuele fragmenten wordt ondergeschikt aan de esthetiek van het nieuwe samengestelde beeld.
Schwitters voerde zijn avant-gardistische principes ook door in zijn onovertroffen klankdicht Ursonate (1932). Musiceren met taal; Schwitters kon dat!
Een deel van de originele tekst van Schwitters' Ursonate:
Een stukje Ursonate door Schwitters zelf voorgedragen:
De volledige uitvoering van Schwitters' Ursonate:
De complete tekst van Schwitters 'Ursonate' vind je hier.
Tweeten
Twee leden van het Russische kunstenaarscollectief ‘Voina’ (dat ‘oorlog’ betekent) zijn afgelopen week vrijgelaten uit de beruchte Petersburgse Krestie (‘kruis’) gevangenis nadat een borgsom van 300.000 roebel (± € 7.600) per persoon was betaald. De weldoener die de borgsommen ophoestte is de Britse graffitikunstenaar Banksy.
Voina staat bekend om zijn provocatieve acties tegen de Russische staat. Het gaat hier om de Voina-leden Leonid Nikolayev en Oleg Vorotnikov. De twee werden gearresteerd niet lang nadat Voina een reusachtige penis op het wegdek van een ophaalbrug had gespoten. Wanneer de ophaalbrug over de rivier de Neva openstaat (en dat is iedere nacht), staat de penis pal tegenover Balsjoi Dom (‘het grote huis’), het lokale hoofdkantoor van de FSB (de opvolger van KGB).
Na hun vrijlating werd Oleg met zijn vrouw Natalia Sokol en zoontje Casper belaagd door mannen die zich uitgaven voor politie. De kinderwagen kreeg een aantal beuken waarbij zoontje Casper hoofdwonden opliep. De politie ‘stelt een onderzoek in’.
Tegelijkertijd is de Russisch staat nog niet helemaal klaar met Leonid en Oleg. De aanklager heeft verzocht om de twee opnieuw in hechtenis te nemen en te onderwerpen aan een psychiatrische test. Diverse media kunnen terecht een verwijzing naar de Sovjet-Unie niet laten, toen verplichte psychiatrische behandeling een berucht staatsapparaat was.
Voina werd met name bekend met hun actie ‘Neuken voor het begunstigde beertje’. De actie, waarbij geslachtsgemeenschap wordt geïmiteerd voor een zwarte vlag met voornoemde slogan, was gericht op de Russische presidentsverkiezingen van maart 2008. Met ‘het beertje’ werd gedoeld op presidents-‘kandidaat’ Medvedev (medved betekent beer). Volgens de Voina-activisten ‘verneukt de Russische regering zijn burgers en vinden diezelfde burgers dat ook nog eens lekker’. ‘Iedereen verneukt elkaar in Rusland’, luidt de boodschap. Opnames van de actie werden onder andere via LiveLeak verspreid (zie onder).
Не пей метилового спирта! (Drinkgeenmethylalcohol!) door Х. Ерганжиев (Ch. Jerganzjijev). Op de wagon staat "Gif". De man in het zwart is blind omdat methanolvergiftiging tot blindheid kan leiden.
Wodka en Rusland. Onafscheidelijk. Maar het onderwerp van ‘wodka en de Russen’ leidt al snel tot uitgemolken clichés, welke in veel gevallen ook kloppen. Maar net zo goed als de Nederlander en zijn Goudse kaas, de Duitser en zijn lederhose en de Fransman met zijn stokbrood, is de wodka verslindende Rus een kitscherige karakteristiek. Met argusogen keek ik dan ook naar het boek Davaj! - De Russen en hun wodka (2010) van Edwin Trommelen.
In plaats van het bekende verhaal brengt Trommelen een verfrissende blik op de wodka in de Russische cultuur. De groten uit de Russische literatuur hebben er allemaal over geschreven, en Trommelen doorspekt zijn verhaal met vermakelijke citaten om het fenomeen ‘wodka en de Rus’ in het perspectief van de Russische geschiedenis te kunnen plaatsen.
In één hoofdstuk gaat Trommelen in op de ‘samogon’. Een fascinerend begrip, daar deze term voor ‘illegale gestookte wodka’ alleen al als Engelse equivalent het alleszeggende ‘Moonshine’ heeft. Deze samogon brengt het bekende gevaar met zich mee dat vergiftiging kan optreden wanneer goedkope methanol wordt gebruikt om het alcoholpercentage hoger te laten lijken. Ook lood uit autoradiatoren, die vaak als condensator worden gebruikt bij de destillatie, kan tot dodelijke brouwsels leiden. De Sovjetregering afficheerde om mensen te waarschuwen voor de samogon (zie boven). Maar tot de dag van vandaag kom je in Rusland nog regelmatig in huiselijke kring die bedenkelijke limonadefles tegen waaruit smakelijk zelfdestillaat wordt geschonken.
Trommelen maakte een schitterende beeldselectie bij zijn wodkaverkenning, waarvan enkele hoogtepuntjes hier beneden en boven zijn te zien.
Links: samogon-stoker (niet in Trommelens boek)
Rechts: Водка "Ни шагу назад!" (Wodka "Geen stap terug!"), vernoemd naar Stalins fameuze order nr. 227 (1942) waarmee soldaten kans liepen op standrechtelijke executie wanneer zij zich zonder order van hoger hand terugtrokken.
Links: Виктор Говорков (Viktor Govorkov), Нет! (Nee!), 1954
Rechts: Wodka Zjirinovski (de extremistische politicus Zjirinovski verbindt zijn beeldmerk en naam voor veel geld aan allerhande producten om zo de partijkas te spekken)
