Schwitters 'Ursonate': lingua franca van de mensheid

Schwitters' KdeE

Kurt Schwitters (1887 – 1948) was een avant-gardist wiens werk pas ver na de Tweede Wereldoorlog erkenning kreeg en uit de vergetelheid werd gehaald. De eenmans avant-garde stroming die Schwitters introduceerde noemde hij Merz. Schwitters levenswerk was ontegenzeggelijk zijn Merzbau, een soort modernistische grotten opgebouwd uit een combinatie van collage, beeld en architectuur. In de Merzbau-opstellingen etaleerde Schwitters persoonlijke voorwerpen die hij van vrienden had ontvreemd. Zijn eerste Merzbau-constructie begon hij in zijn appartement in Hannover, dat hij deelde met zijn gezin. Deze constructie was getiteld Hannover Merzbau Kathedrale des erotischen Elends (KdeE). In 1938 moest Schwitters Duitsland ontvluchten omdat zijn kunst als entartet werd beschouwd en nadat hij zich kritisch had uitgelaten over het opkomende nazisme. Hij bouwde in respectievelijk Noorwegen en Engeland nog een Merzbau­-stellage.

Schwitters’ Merz beoogt esthetische betekenis te geven aan de wereld om ons heen door fragmenten van gevonden objecten samen te voegen. De betekenis van de individuele fragmenten wordt ondergeschikt aan de esthetiek van het nieuwe samengestelde beeld.

Schwitters voerde zijn avant-gardistische principes ook door in zijn onovertroffen klankdicht Ursonate (1932). Musiceren met taal; Schwitters kon dat! 

Een deel van de originele tekst van Schwitters' Ursonate:

Een stukje Ursonate door Schwitters zelf voorgedragen:

De volledige uitvoering van Schwitters' Ursonate:




De complete tekst van Schwitters 'Ursonate' vind je hier. Tweeten