donderdag 31 maart 2011

Zelfredzame uitzonderlijke vrouwen

Videokunst van Mika Rottenberg


In de Amsterdamse expositieruimte de Appel aan de Ferdinand Bolstraat wordt van 12 maart tot en met 8 mei het werk van Mika Rottenberg vertoont. Rottenberg toont een uitzonderlijke aanleg voor magisch realistische videoart. De vaak humoristische en gammele constructies in haar films zijn ongekend sterk. Zowel wat betreft het onderliggende concept, de casting, de camerashots en de geluidsvoering. Alles klopt. Met Rottenberg haalt de Appel één van de beste exposities in huis die sinds jaren op het gebied van de moderne kunst in Amsterdam te zien is geweest.

In haar films laat Rottenberg (1974, Beunos Aires, nu wonend in New York) productieprocessen zien waarin menselijke substanties zoals haar, bloed, nagels, zweet of tranen worden vermengd met slakroppen, make-up, tissues, gom of deeg om nieuwe producten te maken. De films hebben meestal geen duidelijk gemarkeerd einde; de handelingen zijn continue.  In haar films acteren doorgaans uitzonderlijke vrouwen zoals de volumineuze ‘Queen Raqui’ (http://www.raqui.com/). Deze BBW (Big Beautiful Woman) exploiteert haar extreme overgewicht vol trots voor talloze doeleinden. Zo ook voor de films van Rottenberg. Andere opmerkelijke verschijningen in Rottenbergs films: Bunny Glamazon, een lang  erotisch model en fetisjist met eigenaardige lichamelijke proporties;  Trixxter Bombshell die haar geld verdient door op mannen te gaan zitten en Heather Foster, een professioneel bodybuilder.
Al deze vrouwen zijn in Rottenbergs films zelfredzaam doordat ze doorgaans onderdeel zijn van een gesloten zelfvoorzienend systeem.

In totaal toont de Appel 11 films, variërend van twee tot twintig minuten in lengte. Hoewel nagenoeg alle films het aanzien meer dan waard zijn, hier een korte indruk van enkele hoogtepunten.

Film: Dough (2005-2006)
Raqui in 'Dough'
Een persiflage van een industriële bakkerij. Over fragiele loopbanden worden klonten deeg aangevoerd die door ‘big woman’ Raqui worden gekneed om vervolgens door te ‘druipen’ naar de volgende vrouw in de keten. Het kneden van de grote hompen zompig deeg heeft iets weerzinwekkends tegen de achtergrond van de geplooide leerachtige huid van Raqui. Door te ruiken aan bloemen wekt ze kunstmatige tranen op die als ingrediënt dienen voor het deeg.

Film: Mary’s Cherries (2004)
De drie gezette vrouwen in deze film verdienen in het echte leven hun boterham met erotische worstelpartijen. In deze opstelling plaatst Rottenberg de drie vrouwen in drie boven elkaar gelegen claustrofobische ruimtes met een soort stekelig stucwerk. De betreffende filmruimte in de Appel heeft dezelfde aankleding als de ruimtes in de film. In de bovenste ruimte laat een vrouw haar nagels razendsnel groeien onder een warmtelamp waarvoor de stroom wordt opgewekt door een fietsbeweging van de vrouw onder haar. De nagels worden afgeknipt en via een gat in de vloer vangt de vrouw onder haar de nagels op die de nagels tot een kleffe substantie maakt, welke weer wordt opgevangen door de vrouw onder haar die er maraschinokersen (een soort gekonfijte kersen) van draait.

Film: Tropical breeze (2004)

Felicia Ballos in 'Tropical Breeze'
In het laadruim van een busje vol dozen met tissues brengt danseres Felicia Ballos met uiterste lenigheid met haar tenen een tissue naar haar omhoog gestoken hand. De tissue bevestigt zij met een kauwgum aan het touw van een katrol waarmee zij de tissue naar de zwetende bestuurster  voorin het busje (bodybuilster Heather Foster) manoeuvreert. Foster veegt met de tissue het zweet van haar lichaam en stuurt de tissue met het katrol weer terug naar achteren. Zo worden met haar zweet ‘Tropical Breeze Lemon Scented Tissues Moist Tissues’ gemaakt.  

Film: Squeeze (2010) – Rottenbergs magnum opus (tot nu toe).
Een ondergrondse fabriek staat in contact met een rubberplantage in India en slaboerderij in Arizona. Het monotone werk op de rubberplantage en slaboerderij  wordt afgewisseld  met de systematische processen die zich afspelen in de ondergrondse fabriek. Arbeiders op de plantages kunnen hun armen door een gat in de grond steken om een armmassage te krijgen door masseurs die plichtmatig het proces van boenen, masseren en zalven afwerken. Tegelijk worden de slakroppen fijngehakt door vrouwen wiens billen continue worden beregend. De fabriek kan draaien dankzij de meditatie van de volumineuze Trixxter Bombshell. Ploegleider is het lange fetisjistische model Bunny Glamazon. Een verdere beschrijving heeft geen zin. Het absurdisme is haast onbevattelijk. 
Vanzelfsprekend zijn vanwege de rechten weinig fragmenten van Rottenbergs films online te zien. Onderstaand YouTube -filmpje geeft een impressie.  




Stills uit Squeeze

De Appel, Eerste Jacob van Campenstraat 59 (ingang Ferdinand Bolstraat), ‘Dough cheese squeeze and tropical breeze. Video works 2003-2010.’