zondag 5 december 2010

Malloot in glitterpak of Oekraïense folklore?

In 2007 nam ‘zij’ deel aan het Eurovisie Songfestival en eindigde op de tweede plaats, achter festivalwinnaar Servië. Verka Serduchka is de artiestennaam van Andrej Danilko (Poltova, 1973). Verka is een jolige figuur in fout glitterpak met kerstboompiek op het hoofd. Verka Serduchka zingt in het Soerzjyk, een Russisch-Oekraïense mengtaal. Met haar acts bereikt Verka inmiddels een schare van miljoenen fans.

Ballonborsten
Verka Serduchka is een andere wereld. Een creatuur als Verka is de directe belichaming van de denkbeeldige grens tussen West- en Oost-Europa. Een artiest als Serduchka begrijpen westerlingen niet en ‘we’ zijn geneigd het slecht te noemen. Die tweede plek op het songfestival, voor zover deze graadmeter mijn analyse niet ongeloofwaardig maakt, had Verka met name te danken aan de televoters uit Polen, Tsjechië, Wit-Rusland, Letland en Georgië. De televoters uit Andorra en Portugal moeten in een vlaag van verstandsverbijstering hebben gestemd, anders zouden de volle twaalf punten niet naar de guitige Verka met de ballonborsten zijn gegaan.

Identiteitscrisis
Maar wie het fenomeen Serduchka met dedain wil wegzetten als Oost-Europese camp en teken van slechte smaak komt bedrogen uit. Danilko creëerde zijn vrouwelijke evenknie in 1990, waarbij Verka toen nog een treinconducteur uit het Sovjettijdperk voorstelde. Langzaam liet hij haar evolueren tot een parodie op het kitscherige consumentisme van post-Sovjet Oekraïne. En dat levert een vermakelijk zelfbeeld op. Met de eerder genoemde mengtaal staat Serduchka bovendien voor een verpersoonlijking van de Oekraïense tweespalt; een Russische en een Oekraïense volksaard. Waar zij voorheen door Oekraïense nationalisten werd besmeurd vanwege haar grote populariteit onder Russen, is haar faam onder de Russen sinds 2004 sterk geslonken toen zij steun verleende aan de Oranjerevolutie van voormalig president Joesjtsjenko. De identiteitscrisis van Serduchka is er een van heel Oekraïne. Dit beeld plaatst deze 'clown in aluminiumfolie' toch in een veelzeggender daglicht. Helemaal als je in staat bent de stijve Wit-Russische dictator Aleksander Loekasjenko te verleiden tot een dansje.


Verka Serduchka vs Aleksander Loekasjenko


Verka Serduchka, Eurovisie Songfestival 2007 (voor het Songfestival is de songtekst meertalig)