De diepe metroschachten in Russische steden eindigen onder de grond bij het huisje van de roltrapbewaarster. Vanuit een smal hokje kijkt een oudere dame omhoog de schacht in. Zij tuurt naar de eindeloze stroom reizigers die lezend, flirtend of stoïcijns starend door de schacht bewegen op de lange roltrap. Olga Chernysheva (1962, Moskou) portretteerde de toezichthouders in de Moskouse metro. Deze beelden zijn hedendaagse sporen van een verleden dat nog als de dag van gisteren rondzingt door alle niveau’s van de Russische samenleving. Chernysheva brengt die sporen aan het licht in een pakkende expositie te Utrecht.
Die metro-roltrap-cultuur is een kenschets van hedendaags Rusland op microniveau. De schelle radioreclame die de reiziger van onder tot boven escorteert, de doorgaans uniforme vormgeving van de strakke cilindervormige lampen, het vrouwelijk schoon dat zich vanuit tegengestelde richting aan je blikveld voorbij trekt. Nu en dan begeven de dienstdoende vrouwtjes zich ook zelf op de roltrap, een natte zeem met zich meetrekkend over het houten middenschot tussen twee roltrappen.
Chernysheva’s fotorapportage van de Moskouse metro uit 2007 is nu te zien in Utrecht. Behalve deze ‘djezjoernaja’s’ (dienstdoende vrouwen) zijn ook een aantal aquarellen van het Russische straatleven te bewonderen. In haar 7-minutenfilm ‘De trein’ voert de camera je mee door een Russische trein. De passagiers trekken in een continue beweging aan de kijker voorbij totdat de camera stokt bij een treinperformer die uit zijn hoofd gedichten van Ruslands beroemdste dichter, Aleksandr Poesjkin (1799 – 1837), declameert. Opnieuw legt Chernysheva heel precies de vinger op een zeer kenschetsend Russisch fenomeen, namelijk de Russische treincultuur, welke nog vele sporen uit een verleden geschiedenis met zich mee torst. De fotorapportage van buschauffeurs die wekelijks de grote afstanden tussen Russische steden trotseren, verstevigen het sentimentele onderhuidse gevoel dat het werk van Chernysheva oproept. Chernysheva leert mij scherper kijken naar de Russische samenleving.
Uit de serie 'On Duty' (2007); hele serie....
BAK, Lange Nieuwstraat 4, Utrecht
Tweeten
